ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក
ក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក គឺជាក្រុមប្រាសាទធ្វើអំពីឥដ្ឋតាន់/ថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ ដែលស្ថិតនៅភូមិសម្បូរ ស្រុកសម្បូរ ប្រមាណជា ២៥គីឡូក្រាម ពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំ។ ក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុកត្រូវបានស្ថាបនាឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់ ដោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ នាសម័យបុរេអង្គរបីព្រះអង្គដ៏ខ្លាំងពូកែ គឺព្រះបាទភវរ្ម័នទី១ ព្រះបាទស្រីមហេន្ទ្រវរ្ម័នចិត្រសេនា និងព្រះបាទឥសានវរ្ម័ន នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ និងដើមសតវត្សរ៍ទី៧ ។
បន្ទាប់មកទៀត វាត្រូវបានស្ថាបនាបន្ថែម ជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០នៃគ.ស មុនការផ្លាស់ទីតាំងនៃព្រះរាជធានីចេនឡាទៅកាន់តំបន់គូលែន នៅខេត្តសៀមរាបបច្ចុប្បន្ន។
សូមជម្រាបត្រង់នេះថា ក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ដែលបានចែកចេញជាបីក្រុមធំៗ និងក្រុមឧបសម្ព័ន្ធនានានោះ គឺមិនមែនជាទីក្រុងឥសានបុរៈ ឬឥសានបុរីរបស់ព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី ១ (៦១៥-៦៣៥ គ.ស) នោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុមប្រាសាទទាំងឡាយនៃទីក្រុងឥសានបុរៈ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីទីតាំងនៃក្រុមប្រាសាទទាំង ៣ខាងលើនេះឡើយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ការសរសេរពាក្យគុហ៍ ដោយអ្នកនិពន្ធខ្លះ គឺជាពាក្យមិនសមស្របនឹងអត្ថន័យដើមឡើយ ពោលគឺជាការខុសឆ្គងមួយដែលតម្រូវឲ្យមានការបំភ្លឺនៅទីនេះ។
ជាបឋម សូមបញ្ជាក់ថា សម្បូរ ព្រៃគុក គឺជាអក្សរផ្សំរវាងពាក្យទាំង ៣ម៉ាត់ គឺពាក្យសម្បូរព្រៃ និង គុក។ អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងដំបូងបង្អស់ពីរនាក់គឺ លោក អាដឺម៉ារ ឡឺក្លែរ និងលោក ហង់រី ប៉ារម៉ាំងទីយេ ដែលបានសិក្សាក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុកមុនដំបូងបង្អស់បានសរសេរថា គុក (Kuk) ដែលមានន័យថា ប៉មយាម ប្រាសាទ, កុដ, វិហារ (tour) ហើយនេះជាអ្វីមួយដែលអ្នកស្រាវជ្រាវ ក្រោយមកទៀតដូចជា លោក ដឺឡាហ្សុងគីយ៉ែរ៍ និងហ្គ្រោលីយេរ៍ បានគោរពប្រតិបត្តិតាមរហូតបច្ចុប្បន្ន។
ដូចទើបពោល ពាក្យថា គុក (Kuk) ជាពាក្យខ្មែរ ដែលតាមធម្មតា មានន័យថា ប្រាសាទជាហូរហែ។ រីឯពាក្យសម្បូរ គឺជាឈ្មោះរបស់ភូមិមួយដែលស្ថិតជិតក្រុមប្រាសាទទាំងនោះ។ ចំណែកពាក្យព្រៃវិញ សំដៅព្រៃឈើ។ សេចក្តីត្រង់នេះ មានសារសំខាន់ណាស់ ព្រោះពាក្យគុក ត្រូវបានឮហើយ កត់ត្រានៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ដើមសតវត្សរ៍ទី ២០ មកម្ល៉េះ ដោយប្រវត្តិវិទូដ៏ល្បីៗ ដែលបានអញ្ជើញមកស្រាវជ្រាវក្រុមប្រាសាទទាំងនោះមុនគេ។
ដូចនេះ ពាក្យទាំងបីម៉ាត់ សម្បូរព្រៃគុកនេះ មានន័យយ៉ាងជាក់ច្បាស់ថា ’ព្រៃស្តុក ដោយគុក ឬប្រាង្គប្រាសាទ” (La foret aux tours) ហើយសំដៅយកក្រុមប្រាសាទទាំងឡាយ ដែលមាននៅលើទីតាំងនេះទាំងមូល។
ជាអវសាន ពាក្យគុកនេះ ត្រូវបានក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈរបស់ជាតិយើង ប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការរហូតដល់សព្វថ្ងៃដែរ ម្ល៉ោះហើយ ពាក្យគុហ៍ ត្រូវទុកថាជាមោឃៈ៕F
(ម.ត្រាណេ)
ប្រាសាទខ្មែរមានច្រើនណាស់តែកូនខ្មែរមិនសូវបានស្គាល់ទេ
ReplyDeleteប្រាសាទខ្មែរមានច្រើនណាស់តែកូនខ្មែរមិនសូវបានស្គាល់ទេ
ReplyDeleteប្រាសាទខ្មែរមានច្រើនណាស់តែកូនខ្មែរមិនសូវបានស្គាល់ទេ
ReplyDelete